Gene Roddenberry (Eugene Wesley Roddenberry) werd geboren op 19 augustus 1921, El Paso, Texas, VS en overleed op 24 oktober 1991, Santa Monica, Californië. Hij was Amerikaans schrijver, en televisie- en filmproducent die het meest bekend is geworden als bedenker en uitvoerend producent van de populaire sciencefiction-televisieserie Star Trek (1966-1969). Roddenberry studeerde kort aan het Los Angeles City College, vloog met B-17 bommenwerpers tijdens de Tweede Wereldoorlog, was piloot in de burgerluchtvaart (1945-1949) en sergeant bij de politie van Los Angeles (1949-1953), alvorens hij freelance televisieschrijver werd. Hij droeg tot 1962 scripts aan bij verschillende netwerkprogramma’s, waaronder Dragnet, Highway Patrol, Dr. Kildare en Have Gun Will Travel. In 1964 begon hij het idee van Star Trek aan producenten te verkopen, maar pas op 8 september 1966 debuteerde hij voor de eerste aflevering op het netwerk van de National Broadcasting Company (NBC).
Hij creëerde Star Trek voor NBC in 1964, maar deze eerste pilot aflevering, The Cage met Jeffrey Hunter in de hoofdrol als captain Christopher Pike, werd door NBC te koud en saai gevonden. Roddenberry kreeg een tweede kans, maakte wijzigingen en castte voor de hoofdrol William Shatner als captain James T. Kirk, omdat Jeffrey Hunter geen interesse meer had in de serie. Deze tweede pilot aflevering werd geaccepteerd en Star Trek was een feit. Toen William Shatner eenmaal werd gecast als de stoere captain James T. Kirk, vond de show zijn identiteit en werd het een culthit, voordat het voortijdig werd geannuleerd na het derde seizoen in 1969. De serie werd herhaaldelijk met annulering bedreigd, maar de fervente volgers van het programma, bekend als ‘Trekkies’, vormden fanclubs en startten briefcampagnes om de serie tot 2 september 1969 in leven te houden.
Star Trek beschreef de 23ste eeuwse avonturen van een bemanning onder leiding van captain James T. Kirk met andere hoofdkarakters van de serie, de buitenaardse wetenschapsofficier Spock, scheepsdokter McCoy, engineer Montgomery Scott (Scotty), communicatieofficier Uhura, piloot Sulu en navigator Chekov. De 79 uitgezonden afleveringen van de serie gaven een optimistische kijk op het leven in de toekomst, aangezien het de missie van de bemanning volgde “om vreemde nieuwe werelden te verkennen; om nieuw leven en nieuwe beschavingen te zoeken; te gaan waar niemand eerder is geweest. “
Zelf is Roddenberry een belangrijk onderdeel geworden van de mythologie van Star Trek; Bijgenaamd “the great bird of the galaxy”, werd Roddenberry door Star Trek-fans gezien als meer dan een televisieschrijver, maar als een echte visionair die het nihilisme van veel sciencefiction verwierp ten gunste van een hoopvolle, utopische toekomst voor de mensheid.
Roddenberry was een echt getalenteerde televisieschrijver en -producent, en hij was rechtstreeks verantwoordelijk voor de erfenis van Star Trek: The Original Series. Samen met vertrouwelingen Gene Coon en Dorothy Fontana, gaf Roddenberry vorm aan de personages, werelden en progressieve moraliteit die de verbeelding van zoveel jonge kijkers in de jaren zestig prikkelden, en dat doet het vandaag nog steeds.
Maar zijn nalatenschap is veel gecompliceerder, doorzeefd met kleinschalig zakelijk gekibbel, lang sudderende vendetta’s en persoonlijke demonen. Het meeste van wat op dit moment als het beste van Star Trek wordt beschouwd, is niet alleen niet door Roddenberry geschreven. Zij die dit verkondigden werden door Roddenberry in privé sfeer en bij verschillende gelegenheden in het openbaar tot het gênante toe actief door hem tegengewerkt.
Aan het einde van het tweede seizoen bevond Star Trek: The Original Series zich echter in een soort impasse. NBC realiseerde zich dat de show potentieel had, maar de kijkcijfers waren nog steeds heel slecht en het slaagde er nauwelijks in om een derde seizoen te vernieuwen. Een beloofde verhuizing naar maandagavond is nooit uitgekomen en de show bleef voor het derde jaar beperkt tot vrijdagavond. Om het nog erger te maken, werd het productiebudget van de show teruggeschroefd; seizoen drie ziet er merkbaar goedkoper uit dan de eerste twee seizoenen. Terecht woedend door het geknoei van NBC en opgebrand door de productie van de eerste twee seizoenen, nam Roddenberry vrijwillig een stap terug van de productie van het derde seizoen en gaf hij het dagelijkse beheer van de serie over aan producer Fred Freiberger. De creatief verzwakte TOS zou eindigen na dit laag aangeschreven, weinig bekeken derde seizoen.
Nadat de Star Trek-serie was afgelopen, produceerde Roddenberry de film “Pretty Maids All in a Row”, met in de hoofdrol Rock Hudson, Angie Dickinson en Telly Savalas, en maakte hij ook een aantal pilots voor tv. Onder hen bevonden zich Genesis II voor CBS (1973), over een aarde die herstellende is van de Derde Wereldoorlog. Daarna kwam The Questor Tapes voor NBC (1974), het verhaal van een androïde die op zoek was naar zijn schepper, en vervolgens een vervolg op Genesis II – Planet Earth, voor ABC. Hij schreef en produceerde ook “Spectre” (1977), een horrorfilm van twee uur voor NBC. Zo werkte hij ook aan de sci-fi serie Andromeda met Kevin Sorbo in de hoofdrol, die pas na zijn dood voltooid werd.
En ook Earth final conflict kwam uit het creatieve brein van Gene Roddenberry. De serie werd geproduceerd onder leiding van zijn weduwe, Majel Barrett-Roddenberry, die aantekeningen bezat die door Roddenberry werden bewaard en die de conceptuele basis voor de serie zouden vormen. Het liep vijf seizoenen tussen 6 oktober 1997 en 20 mei 2002.
Op 4 september 1986 presenteerden de fans van Gene Roddenberry hem ee
n ster op de Hollywood Walk of Fame, de eerste schrijver / producer die zo werd geëerd. Star Trek: The Next Generation werd in 1987 bekroond met de Peabody Award voor de “Best of the Best”. De serie heeft gedurende de zevenjarige looptijd ook veel van de prestigieuze Emmy-prijzen gewonnen. In februari 1990 eerde de March of Dimes Roddenberry met de Jack Benny Memorial Award.
Het vervolg van Star Trek kwam toen Paramount eind jaren 70 klaar was om het nieuw leven in te blazen voor het grote scherm, werd Roddenberry gevraagd om terug te komen en het script te schrijven. Het uiteindelijke resultaat was Star Trek: The Motion Picture, een film die ironisch genoeg in feite aan dezelfde kritiek leed als de originele Star Trek-pilot.
Star Trek: The Motion Picture werd grotendeels gezien als een mislukking – de film was lang, saai en miste de humor en karakterbeats die The Original Series zo vertederend hadden gemaakt. Het was ook ongelooflijk duur; terwijl het $139 miljoen opbracht – niets om trots op te zijn in de jaren zeventig – brachten het gigantische budget van de film Paramount ertoe hun benadering van de franchise te heroverwegen.
Een van de eerste beslissingen die ze namen, was Roddenberry te dumpen; niet alleen was zijn script voor de film een puinhoop, hij was ook steeds moeilijker geworden om mee te werken.
Producer Harvey Bennett kreeg de controle over de volgende film in de franchise. Bennett huurde schrijver / producer Nicholas Meyer in om die film te maken, die de financieel succesvolle Star Trek II: The Wrath of Khan zou worden. Bennett en Meyer – samen met ster en regisseur Leonard Nimoy – zouden het komende decennium toezicht houden op de Star Trek-filmfranchise. Star Trek VI: The Undiscovered Country, was de laatste film met de volledige TOS-cast.
Roddenberry bewaarde misschien wel zijn meest scherpe kritiek op de door William Shatner geregisseerde Star Trek V: The Final Frontier. Over het algemeen erkend als de slechtste Star Trek-film, ging Roddenberry nog een stap verder en zei dat hij delen van The Final Frontier “ongeloofwaardig” waren. Roddenberry was nooit bijzonder positief geweest tegenover de films, maar dat was de eerste keer dat hij beweerde dat een film geen deel uitmaakte van de Star Trek-canon. Het is niet verrassend dat die opmerkingen zijn relatie met Shatner beschadigden.
Toen Roddenberry eind jaren 80 hoorde dat Paramount van plan was een nieuwe Star Trek tv-serie te produceren, eiste hij er deel van uit te maken. Hij wilde een soort goodwill-ambassadeur zijn voor deze nieuwe versie van de franchise. Paramount was het daar gelukkig mee eens, en Roddenberry zou dat project ontwikkelen tot Star Trek: The Next Generation, wat nu wordt beschouwd als de gelijke van – of zelfs superieur aan – The Original Series, daar waar de fans destijds ongelovig waren bij het idee van een Star Trek-serie zonder Kirk en Spock. De eerste twee seizoenen van TNG zijn op zijn best een middelmatige imitatie van The Original Series te noemen, waarbij al het avontuurlijke plezier van TOS is weggeschuurd ten gunste van grotendeels saaie gedachte-experimenten en moraliteitsverhalen.
Hoewel Roddenberry pas halverwege de 60 is tegen de tijd van TNG, had hij het grootste deel van zijn volwassen leven drugs gebruikt en was zijn gezondheid in de jaren 80 snel achteruitgegaan. In het derde seizoen van TNG was Roddenberry’s gezondheid zozeer afgenomen dat hij feitelijk was vervangen door producer Rick Berman en hoofdschrijver Michael Piller. Niet geheel toevallig was dat derde seizoen het punt waarop Star Trek: TNG een klassieker op zich werd.
Roddenberry was grotendeels te ziek om te vechten tegen de veranderingen waar hij het niet mee eens was in de serie, en Berman bewees dat hij veel diplomatieker was in zijn omgang met Roddenberry dan Nicholas Meyer was geweest, wat resulteerde in een serie waar vrijwel iedereen trots op kon zijn.
Gene Roddenberry stierf in 1991, de 25ste verjaardag van Star Trek, en misschien wel het hoogtepunt van de populariteit van de franchise. Na zijn dood werd hij weer bijna universeel erkend als een visionair, een man wiens waarde die van de gemiddelde schrijver van televisieseries overstegen. Maar hoewel Gene een uitgesproken pleitbezorger was voor de hoogten die de mensheid op zijn best kan bereiken, kwam hij zelf behoorlijk tekort bij die idealen. Uiteindelijk is dat misschien wel Roddenberry’s meest duurzame, verdiende erfenis – de mensheid is verre van perfect, en zal dat waarschijnlijk altijd blijven, maar als we onszelf en de wereld om ons heen willen verbeteren, kunnen we uiteindelijk begrip en vergeving vinden.